Czy nadchodzi smog?

Stan powietrza to dzisiaj jeden z najważniejszych problemów naszego kraju. Zanieczyszczenie powietrza w sposób istotny wpływa na zdrowie ludzi, powodując wiele dolegliwości układu oddechowego i krwionośnego. Międzynarodowa Organizacja Pracy definiuje zanieczyszczenie powietrza jako „wszelkie skażenie powietrza przez substancje, które są szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne z innych przyczyn, bez względu na ich postać fizyczną”. Oddychanie, jak dziwnie by to nie brzmiało, każdego roku zabija przedwcześnie kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Najczęściej mówi się o 45 tys.

Największym źródłem zanieczyszczenia powietrza pyłami, a więc substancjami, z których niezmiernie wysokimi stężeniami Polska ma największy problem, jest tak zwana niska emisja. Jest to emisja z niskich kominów (do 40 m wysokości), powstająca na skutek spalania paliw stałych (węgla, drewna), a nierzadko również odpadów.

Główną przyczyną niskiej emisji jest ogrzewanie gospodarstw domowych za pomocą paliw stałych oraz ich wykorzystanie w małych zakładach produkcyjnych czy handlowych. Kolejną przyczyną zanieczyszczeń, szczególnie w dużych aglomeracjach jest transport. Brak odpowiedniej infrastruktury (korki), dynamiczny wzrost ilości samochodów oraz ich stan techniczny są głównymi przyczynami zanieczyszczeń.
Udział samochodów w emisji zanieczyszczeń jest o wiele większy na obszarach o dużym natężeniu ruchu. Przykładowo w Warszawie transport drogowy odpowiada za 40 proc. Emisji PM10, 20 proc. – PM2,5 oraz 15 proc. benzo(a)pirenu.

Typy smogów:

• Smog Los Angeles – fotochemiczny – występuje przede wszystkim w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. W jego skład wchodzą przede wszystkim gazy: tlenki węgla, tlenki azotu i węglowodory. Najbardziej zanieczyszczone tym smogiem są Kraków oraz Warszawa, miasta, w których panuje intensywny transport samochodowy.
• Smog londyński występuje zazwyczaj w sezonie grzewczym (na przełomie października do marca) – wówczas występują największe stężenia szkodliwych pyłów. Za występowanie tego smogu odpowiada inwersja temperatur. Jest to zjawisko atmosferyczne polegające na wzroście temperatury powietrza wraz z wysokością.

Zagrożenia związane z występowaniem smogu:

• Smog wpływa na większą śmiertelność – na podstawie badań w woj. śląskim wynika, że w czasie smogu, kiedy normy zanieczyszczeń są przekroczone, śmiertelność ogólna wzrasta o ok. 6 %, a z przyczyn sercowo-naczyniowych o 8 %.
• Oddychając zanieczyszczonym powietrzem, wdychamy takie same szkodliwe substancje jak te, które są zawarte w dymie papierosowym.
• U osób zdrowych nawet krótkotrwały kontakt ze smogiem może wywołać stany zapalne, podrażnienie spojówek, krtani i tchawicy, łagodne, przemijające stany zapalne płuc, zmęczenie, spadek tolerancji wysiłku.
• Wieloletni kontakt z zanieczyszczeniami powietrza może prowadzić do rozwoju nowotworów złośliwych, takich jak: rak płuca, rak zatok, nowotwory jamy ustnej, gardła i krtani oraz przełyku, rak nerki.
• Smog przyczynia się też do szybszego starzenia się układu nerwowego, a nawet zwiększa ryzyko choroby Alzheimera i demencji.
• Substancje zawarte w smogu są związkami, które mogą powodować również problemy z płodnością, alergie, zaburzenia pracy wątroby.

CO MOGĘ ZROBIĆ, ABY CHRONIĆ POWIETRZE?

Wpływ na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń mają nie tylko firmy czy urzędy. Każdy z nas może na co dzień sprawić, by powietrze wokół nas było czystsze.
Transport jest odpowiedzialny za 1/3 światowej emisji CO2. Jeśli nie musisz – nie używaj samochodu. Wybieraj komunikację zbiorową, rower lub idź pieszo. Jeśli musisz jechać autem, dbaj o odpowiednie cieśnienie w oponach. Może to zmniejszyć zużycie paliwa o nawet 3%. Każde zaoszczędzone 4 litry paliwa to 10 kg mniej wyprodukowanego CO2.

Gaś światło, gdy jest zbędne i korzystaj maksymalnie z naturalnego światła. Czyste okna, klosze i żarówki to oszczędność energii nawet o 60%. Wyłączaj przycisk stand-by. Jest to najbardziej podstępny pożeracz prądu. Moc urządzeń w czasie czuwania waha się w granicach od 0,5W do 35W. Wyłączenie go to 75,4 kg CO2 mniej w skali roku z każdego gospodarstwa domowego.

Korzystaj z toreb wielorazowych zamiast plastikowych woreczków – to nawet 8 kg CO2 mniej rocznie.

Jak przeciwdziałać niskiej emisji? Instalując ekologiczne ogrzewanie, nie paląc liści w ogródku, nie paląc butelek plastikowych oraz makulatury, a selektywnie je składować – są surowcem wtórnym!